Literatura i sztuka romantyzmu w Europie

Opis literatury:

            Literatura miała przede wszystkim wyrażać indywidualne cechy myślenia jednostki twórczej, występując zarazem w imieniu zbiorowości, społeczeństwa, narodu, przy czym poeta kreował się na jego przywódcę, proroka, wieszcza, geniusza zdolnego wszystko przeniknąć. Pomagała mu w tym wyobraźnia i nieskrępowane natchnienie, co prowadziło niekiedy do frenezji (świat przedstawiony jako szaleństwo zbrodni, namiętności, okropności i immoralizmu uwolnionego od rozumowych przesłanek).

          W przeciwieństwie do oświecenia, romantyzm zdystansował się od klasycznych wzorców literatury antycznej (tzw. literatura Południa), przeciwstawiając im "literaturę Północy": tradycje narodowe (szczególnie związane ze średniowieczem), twórczość ludową (np. ballada), mitologie ludów Europy, motywy orientalne i biblijne swoiście interpretowane. Ewolucji uległy także formy literackie, powstały nowe gatunki mieszane, jak poemat dygresyjny, powieść poetycka i powieść historyczna, której twórcą był W. Scott (tzw. walterskotyzm). W Anglii tendencje preromantyczne pojawiły się od poł. XVIII w., szczególnie w wierszach R. Burnsa i W. Blake'a.

           Romantyzm najwcześniej pojawił się w Europie w Anglii i w Niemczech, później natomiast we Francji i w krajach słowiańskich.

            Autorzy:

-Wincent Pol

-Karol Forster

-Anna Libera

Literatura i sztuka oświecenia w Europie

Opis literatury:

            W związku z docenianiem rozumu odczuwano potrzebę szerzenia oświaty i wpajania w społeczeństwa przekonania o konieczności powszechnej edukacji. Najpopularniejszym kierunkiem był racjonalizm i deizm, który uznawał Boga za stwórcę świata, ale odrzucał jego ingerencję w sprawy ludzkie. Głównymi ideami oświecenia były:krycytyzm, utylitaryzm natura. Właśnie literatura zajmowała się oświeceniem i wychowaniem człowieka. Filozofia oświecenia głosiła kult wiedzy i rozumu, proklamowała racjonalistyczny pogląd na świat, krytykowała religię i Kościół, propagując ateizm bądź deizm. Potępiała fanatyzm religijny, nietolerancję wyznaniową, ciemnotę, uprzywilejowanie kleru i szlachty, domagała się laicyzacji państwa

Barok

              Kierunek we wszystkich dziedzinach sztuki, występujący w Europie, a następnie w Ameryce Południowej od końca XVI w. do 1. połowy XVIII w.

              Najwcześniej został ukształtowany we Włoszech (marienizm, marinizm) i w Hiszpanii (konceptyzm, gorgonyzm), najszybciej wygasł we Francji (połowa XVII w.), gdzie zapanował klasycyzm.

              W Polsce przyjęto, że barok składał się z trzech podokresów:

Późny renesans–wczesny.

Barok (1580-1620).

Dojrzały barok (ok. 1620-1680).

Późny barok–początki oświecenia (ok. 1680-1764).

Najwybitniejszymi teoretykami literackiego baroku byli:

W Polsce K.M Sarbiewski.

We Włoszech  E. Tesauro.

W Hiszpanii  B. Gracián y Morales.

Motywy

                Motyw religijny łączono chętnie z mitologicznymi, popularne były wątki przygodowe, awanturnicze, fantastyczne i rycerskie oraz historyczne, np. głośny poemat epicki T.Tassa Gofred, abo Jeruzalem wyzwolona (1575, wydany 1581, przekład polski P.Kochanowskiego 1618). W dziedzinie epiki uprawiano romanse rycerskie i pastoralne, rozwijało się pamiętnikarstwo i relacje z podróży, wielki dramat (m.in. W. Shakespeare, Lope de Vega, Calderón, w Polsce J. Kochanowski) obok widowisk ludowo-jarmarcznych typu commedia dell ' arte.

Renesans

Literatura renesansu w Europie

Średniowiecze

 Literatura i jej główne cechy